قرارداد گروهی به عنوان یکی از استثنائات اصل نسبی بودن قراردادها

دوره 3، شماره 6، بهار 1400، صفحات 116 - 106

نویسندگان : محمّدمهدی کریمی نیا * و علیرضا شجاعی و مجتبی انصاری مقدم

چکیده :
براساس اصل نسبی بودن اثر قراردادها، حقوق و تکالیف قراردادی تنها دامنگیر کسانی خواهد بود که اراده آن ها در شکل گیری آن مؤثر است. لذا قرارداد شامل اشخاص ثالث نمی شود اما نیازهای بیش از پیش جامعه که ناشی از پیشرفت و توسعه شهرنشینی، زندگی اجتماعی و پیچیده ‏تر شدن روابط اقتصادی و اجتماعی انسان هاست، موجب گردیده که بر قاعده کهن نسبی بودن قراردادها، استثناهایی وارد شود که آثار آنها بر اشخاص ثالثی که نقشی در شکل گیری آن نداشته اند تحمیل می-شود و این امر طبیعی است، زیرا یکی از اهداف علم حقوق، یافتن راه ‏حل‏ هائی است که به وسیله آن ها، نیازمندی های حقوقی اشخاص رفع می‏ شود و منافع آن ها تضمین می‏ گردد. این قراردادها، قراردادهای گروهی یا جمعی خوانده می شود که تابع احکام خاصی هستند، قراردادهای ارفاقی و پیمان های دسته جمعی کار، دو مصداق بارز اینگونه قراردادها در حقوق به شمار می¬آید. هرچند در این مسیر به اصل نسبی بودن قرارداد نیز خدشه وارد خواهد شد و به همین جهت برخی از حقوقدانان تلاش کرده اند تا با تحلیل های خود، اصل نسبی بودن اثر قراردادها را بدون استثناء باقی گذارند اما باید گفت نیازهای امروزین جامعه حقوقی اقتضاء دارد که اصل مزبور تعدیل شود.

کلمات کلیدی :
قرارداد، اصل نسبی بودن، عقد گروهی، قرارداد ارفاقی، پیمان دسته جمعی کار.