بررسی مسأله رضایت مَجنیّ علیه در قتل عمد از دیدگاه حقوق افغانستان

دوره 4، شماره 12، پاییز 1401، صفحات 163 - 171

نویسندگان : علی محمّد سروری و محمّدمهدی کریمی نیا و مجتبی انصاری مقدم *

چکیده :
شکی نیست که در تحقق جرم و جنایت همان طور که مجرم نقش دارد، بزده‌دیده و مَجنیّ علیه نیز به عنوان یک جهت مهم واقعه جنایی نقش اساسی در وقوع جرم ایفا می‌کند. بدین معنا که در اکثر موارد ارتکاب جرم بدین صورت می‌باشد که هزینه و منافع جرم توسط مجرم مورد محاسبه قرار گرفته آن گاه انگیزه و علل ارتکاب جرم بروز می‌کند و در نهایت اقدام به ارتکاب عمل مجرمانه می‌کند، اما گاهی اوقات بزه‌دیده نیز در وقوع جرم نقش ایفا می‌کند. بدین صورت که مَجنیّ‌علیه، با رضایت و طیب نفس، وقوع جرم را تسهیل، تحریک، درخواست و یا ایجاد می‌کند یا از شخص دیگری می خواهد بر نفس یا عضو او جنایتی را ایجاد کند و دیگری نیز بدون ضرورت، تقاضای او را برآورده می‌سازد. حال سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا این رضایت مجنی‌علیه، سبب مشروعیت فعل مرتکب شده و مانع تعقیب کیفری او در دستگاه قضا می‌شود یاخیر؟ اصل اولیه و قاعده عام حقوقی معروف که همه فقها در آن اتفاق نظر دارند این است: «رضایت مَجنیّ علیه تاثیری در ماهیت عمل مجرمانه ندارد». به این علت که حق حیات علاوه بر اینکه از حقوق غیرقابل گذشت است، قبل از همه، حق حیات از جلوه های رحمت الهی، هدیه ذات اقدس پروردگار به شمار می‌آید که با فیض مستقیم خداوند به وجود آمده و غیر قابل سلب می‌باشد.

کلمات کلیدی :
رضایت، قتل عمد، مجنی علیه، رضایت مجنیّ علیه، بزه دیده، رضایت بزه دیده.